AVUKAT IYAZ ÇİMEN ‘ YANGIN VE DUMAN DEDEKTÖRLERİ’ Nİ DEĞERLENDİRDİ

Avukat Iyaz Çimen, yangınların can kaybına sebep olduğu kadar, ülke ekonomisine verdiği zararların her geçen gün arttığını belirterek, bu konuda ciddi yaptırımların sağlanması ve tedbirlerin alınmasının şart olduğunu belirtti.
Çimen, açıklamasında: ‘Bilhassa ‘Duman dedektörü’nün son yıllarda evlerden iş merkezlerine, alışveriş merkezlerinden hastanelere, okullara kadar pek çok yerde kullanılan yangın önlemlerinden en önemlisi olarak göze çarpıyor.
Kapalı mekanlarda sigaranın yasaklanmasından sonra sigara kullanımı konusunda caydırıcılık olması açısından da kullanılan bu cihazlar için yangın önlemlerinin ilk ve belki de en önemli ayağı dersek çok da yanlış olmaz. Zira yangın algılama sistemleri ne kadar hassas olur, yangın işaretlerini o kadar erken algılar ve sinyal verirse, yangına müdahale o kadar çabuk olur, böylece büyümeden söndürülen yangın can ve mal kaybına neden olmaz.
Duman dedektörü yangın belirtisi olan duman, ısı, ışık ya da gazı algılayıp sinyal veren bir cihazdır. Yangın algılamanın ilk adımı olan bu cihazlar can ve mal güvenliğinin de ilk gerekliliğidir. Isı ve ışığa tepki veren dedektörler ağırlıklı olarak evler için kullanılırlar. Dumana tepki verenler ise yoğun kalabalıkların olduğu mekanlarda kullanılırlar. Zira bir alışveriş merkezinde en küçük ısı değişiminde sinyal veren duman dedektörü önlemden ziyade kaos anlamına gelebilir. Ya da sigara dumanına tepki veren bir dedektörün verdiği sinyal bir okulda gereksiz paniğe neden olabilir.
Duman Dedektörü Nasıl Çalışır?
Duman dedektörü çalışma prensibi, normal seviyenin üzerinde duman, ısı ya da ışık algıladığında sinyal vermek üzerine kuruludur. Dedektörün aktif hale gelmesi için mutlaka bir uyaran tarafından uyarılması gerekir.dedektör bulunduğu mekana göre ya mekan içindekilere sinyal verir ya da alarm izleme merkezlerine.
Duman dedektörleri Optik (Fotoelektrik) dedektör, iyonize(Pilli) dedektör ve ışın tipi olarak kategorilendirilir. Optik, pilli ya da ışın dedektörleri uygulama alanlarına göre seçilirler.
Optik Duman Dedektörü
Optik duman dedektörleri ışık demeti kullanarak havadaki değişimi tespit ederler. Işın sistemleri, kızılötesi veya ultraviyole sisteminde çalışır. Dumanın ışığın dizilimini engellemesi sonucunda ışık kırılmalarına göre çalışan dedektörün de 2 farklı çeşidi vardır. 
İlk seçenekte dedektör ışığın dedektöre yönlendirilmesi ve saçılan ışığın derecesine göre devreye girer. İkinci seçenekte ise dedektör dumandan yansıyan ışığı alır ve bu ışık tolere edilebilir seviyenin üzerine çıktığında sinyal verilir. İkinci seçenek optik dedektörde daha sık kullanılan bu ikinci sistemdir. 
Optik dedektörler daha yavaş başlayan yangınlara daha iyi tepki veren sistemlerdir.
Pilli Duman Dedektörü
Pilli duman dedektörü ya da iyonize dedektör sistemleri, elektronik sesli uyarı sistematiğinde geliştirilmişlerdir. Pil veya güç kaynağı ile çalışan bu dedektörler genellikle uygulama alanlarındaki güç kaynak ünitelerine bağlanarak kullanılan sistemlerdir. Sistem dumanın dedektöre girmesi ve iyonize havanın dumana yapışarak alarmı çalıştırması esasına dayanmaktadır. 
Bu dedektörler yangın daha başlangıç aşamasındayken hissederek gelen sinyalleri bir kez değerlendirir ve sinyallerin normalin üzerine çıkması durumunda da ana panele gönderir.
Toz veya buhar bulunmayan alanlarda, özellikle otel, hastane odaları, depolar gibi yerlerde kullanılmaları daha doğru sonuçlar verir.
Bu noktada duman dedektörü için uygun olmayan yerler konusu da önemlidir. Bu yerlere dedektör takılırsa yanlış alarmlarla sık sık karşılaşılabilir.Buhar seviyesinin görece yüksek olduğu banyo ve mutfaklar, havalandırma noktası ya da radyatörlerin yanı, otopark ya da garajlar, lambalara yakın olan yerler dedektör koyulmaması gereken yerlerin başında gelir. Dedektör lambadan en az 30 santimetre uzağa takılmalıdır ki, lamba ısısı nedeniyle oluşan hava konveksiyonu sonucunda dedektör kirlenmesin. Havalandırma noktası ya da radyatör yanı gibi yerlerde hava konveksiyonu dumanın dedektöre ulaşmasını engelleyebilirken, garajlardaki egzoz gazı yanlış alarmlara neden olabilir.
Işın tipi duman dedektörü ise tavan yüksekliğinin fazla olduğu sinema, tiyatro, müze, havalimanı, basketbol sahaları gibi alanlarda kullanılır. Çok sayıda dedektör kullanmamak için üretilen bu alternatifte 100 metreye kadar çıkan mesafelerde alıcı ve verici arasındaki ışık engellenir. Eğer daha önceden belirlenen değerden daha fazla bir oranda ışık engellenirse sistem alarm durumuna geçer. 
Duman Dedektörü Nasıl Kapatılır?
Duman dedektörünün kapatılması gereken yanlış alarm durumları da olabilir. Zira yangın alarmları bazen genellikle de duman nedeniyle kontrol altında olmayan bir yangın olmadığı halde bile çalışabilir.
Bu durum yaşandığında duman dedektörünün kapatılması ve alarm sesinin susturulması gerekir. Kapama işlemi yanlış alarmın verildiği mekandaki kontrol paneli üzerinden şifre girilerek yapılabileceği gibi alarm izleme merkezi tarafından da gerçekleştirilebilir.

Konuya ilişikin olarak, Milletvekili Rızvanoğlu, yangınları birinci derecede önleyecek yangın dedektörlerinin her dairede zorunlu olmasını istiyor . DEVA Partili Evrim Rızvanoğlu, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya “Dikey yapılaşmanın yaygın olduğu ülkemizde binaların yangın güvenliğine ilişkin denetimler hangi aralıklarla yapılmaktadır?” diye sordu.

“Duman dedektörleri her dairde zorunlu olmalı”
 
Rızvanoğlu: “Bu yüzden bina güvenliği standartlarının yeterli olması, yangınların önlenmesi ve en az zararla atlatılması için hayati bir öneme sahiptir. Ancak, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te belirtilen hususlar incelendiğinde, ülkemizdeki yangın algılama ve uyarı sistemlerinin yetersiz olduğu görülmüştür. Özellikle duman dedektörleri gibi temel önlemlerin yeterince yaygın kullanılmaması ve zorunlu tutulmaması, yangınların hızla büyümesine ve can kayıplarının artmasına neden olmaktadır. Bu noktada, diğer ülkelerde olduğu gibi duman dedektörlerinin zorunlu hale getirilmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Duman dedektörleri, yangın çıkışını hemen tespit ederek erken uyarı sistemi oluşturmakta ve insanların hızla binayı terk etmelerine yardımcı olmaktadır. Eğer duman dedektörleri geniş bir kullanım alanına sahip olursa, ülkemizde yaşanan birçok yangında potansiyel can kayıplarının önlenmesi mümkün olacaktır.” ifadelerinde bulundu.  
 
Rızvanoğlu, Meclis’e soru önergesi vererek, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya şunları soruyor:
 
2023 yılında Türkiye genelinde ev, iş yeri ve kamu hizmet binalarında kaç adet yangın meydana gelmiştir? Bu yangınların başta İstanbul olmak üzere illere göre dağılımı nedir?Söz konusu yangınların kaçı ölümle sonuçlanmış ve kaç kişi yaralanmıştır?Yangınların çıkış nedenleri ve sıklıkla meydana geldiği alanlar hakkında analizler yapılmakta mıdır? Dikey yapılaşmanın yaygın olduğu ülkemizde binaların yangın güvenliğine ilişkin denetimler hangi aralıklarla yapılmaktadır?Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’in güncellenerek günümüz şartlarına uygun hale getirilmesi konusunda bir çalışma mevcut mudur?Her dairede duman dedektörlerinin zorunlu hale getirilmesi konusunda herhangi bir çalışma bulunmakta mıdır? Eğer yoksa, bu konudaki gerekçe nedir?