AVUKAT IYAZ ÇİMEN ‘İŞ GÜVENCESİ’Nİ DEĞERLENDİRDİ
Avukat Iyaz Çimen, İş güvencesi hakkında açıklamalarda bulundu. İş güvencesinden yararlanabilmek için öncelikle altı aydır aynı yerde çalışıyor olmanın gerektiğini, bu durum aynı şirketin farklı şubelerinde çalışılsa da geçerlidir. Ayrıca belirsiz süreli iş sözleşmesi yapmış olmak ve patron vekili olarak çalışmıyor olması gerekir.’ dedi.
Çimen açıklamasında : ‘İş yaşamında hiç hesapta yokken işten çıkarılmak hepimizin hayatını altüst edecektir. Çalışanların böyle zor durumlarda kalmaması için getirilmiş bazı kurallar var neyse ki. İş güvencesi çalıştığınız yerde bazı haklar sahibi olmanızı sağlar, kural dışı durumlarda işinizin sürekliliğini garanti altına alır. Kira sözleşmeleri yapıyoruz, taksitle alışveriş yapıyoruz, önümüzdeki ay alacağımız maaşa güvenerek yaşıyoruz ne de olsa, bu yüzden her çalışanın bu güvenceye ihtiyacı var. Peki tam olarak nedir iş güvencesi?
İş Güvencesi Nedir?
İş güvencesi işe başlarken yaptığımız anlaşmanın güvenliğidir. Çalışanın işverene karşı korunmasını ve iş anlaşmasının sebepsizce ya da haksız sebeplerle fesh edilmesini önlemek için ortaya çıkmıştır. Çalıştığınız yerde doğal olarak bazı haklara da sahipsiniz demektir, işte bu güvence ile bu haklarınız korunmuş olur. Bir işyerinde iş güvencesinin sınırları orada çalışan kişi sayısına göre belirlenmiştir. Otuz veya üstü işçi çalıştıran yerler iş güvencesi kapsamında değerlendirilir. Bu sayıya o şirketin ülke genelindeki tüm şubelerinin toplamı göz önüne alarak ulaşılır. Yalnızca tarım alanında bu sınır elli bir işçi olarak belirlenmiştir.
İş güvencesinden yararlanabilmek için öncelikle altı aydır aynı yerde çalışıyor olmanız gerekir. Bu durum aynı şirketin farklı şubelerinde çalışsanız da geçerlidir. Ayrıca belirsiz süreli iş sözleşmesi yapmış olmanız ve patron vekili olarak çalışmıyor olmanız gerekir. Böyle bir durumda sözleşmeniz sebepsizce feshedilirse iş güvencesi gereği haklarınızdan yararlanabilirsiniz. Şirketinize dava açarak yeniden işe alınmanız sağlanabilir. Davayı kazandığınızda dahi işe başlatılmazsanız işveren dört veya sekiz aylık maaşınız kadar tazminat ile cezalandırılacaktır.
Geçerli Fesih Nedir?
Yalnız şunu da akıldan çıkarmamak gerekir ki iş güvencesi demek hiçbir şekilde işten çıkarılamayacağınız anlamına gelmez. İşletme sahiplerinin de bazı hakları vardır. Bu haklara dayanarak anlaşmaların sonlandırılmasına geçerli fesih denir. Halk dilindeki benzerliği sebebiyle Haklı Nedenle Fesih ile karıştırılabilir. İlgili maddelere dayanılarak yapılan haklı nedenle fesihte işten çıkarılan kişinin anlaşması süre verilmeden bitirilir ve tazminat hakkını da kaybetmiş olur. Oysa Geçerli Fesih durumunda çalışan bu haklarına sahip demektir.
Geçerli Fesih Sebepleri Nelerdir?
Geçerli Fesih için sebepler kanun ile değil uygulamalardan yola çıkılarak belirlenmiştir. Çoğunlukla fesih için gösterilen sebeplere şu örnekler verilebilir. Performans yetersizliği; böyle bir durumda işverenin somut verilerle bu yetersizliği ispatlaması gerekir. Olumsuz davranışlar; bunlar patrona ya da iş arkadaşlarına karşı olabilir. Çalışma ortamına ve insanlara zarar vermek, iş anlaşmasının maddelerine uymamak ya da işe geç gelmek gibi nedenler sayılabilir. Son olarak da işe alınırken vaat ettiğiniz bilgi ve deneyime sahip olmadığınızın ortaya çıkması durumunda iş güvencesi dışında kalırsınız.
İŞ güvencesine tabi olmak için:
İş Kanunu veya Basın İş Kanunu’na tabi olmak.
Çalışan Sayısı: İş yerinde toplam işçi sayısı 30 ve yukarı olmalıdır. Sayı belirlenmesinde, işverenin aynı iş koluna giren birden fazla işyeri varsa bu iş yerlerindeki toplam sayı esas alınır. Aynı il sınırları içerisinde bulunma şartı aranmamıştır.Doğrudan holding bünyesindeki çalışanların toplamı esas alınmaz, ancak holdingde birlikte istihdam varsa (aynı muhasebe, aynı güvenlik vs) bunlar sayıya dahil edilir.Yargıtay’a göre işverenin yurt dışındaki çalışanları da hesaba katılır.30 çalışan sayısı nispi emredici olduğundan sözleşme ile azaltılabilir.İşçinin Kıdemi: İşçinin iş yerindeki kıdemi 6 ayı geçmiş olmalıdır. Bu kıdem fesih bildiriminin işçiye ulaştığı tarihe göre hesaplanır.6 aylık kıdeme deneme süresi ve askı süresi dahildir.Aynı işveren ait farklı işyerlerinde (farklı işkolu da olur) geçen süreler birleştirilir.Holdinge bağlı farklı işyerlerinde geçen süreler birleştirilmez.Yargıtay’a göre fasılalı çalışmalar da birleştirilir.Sırf iş güvencesinden faydalanmayı önlemek amaçlı kısa süre kalan işveren fesihlerinde işçi iş güvencesinden faydalandırılmalı mı? Tartışmalı.İşçi eğer yeraltında çalışan bir işçi ise kıdem süresi dikkate alınmaz.Feshedilen sözleşme belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Peki, neler hangi durumlar kapsam dışıdır? Belirli süreli sözleşmeler, ikale sözleşmeleri, işçinin haklı feshi.Fesih geçerli bir sebebe dayanmamalıdır.İş güvencesinden faydalanacak işçinin, iş yerinde işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekili ve yardımcısı veya iş yerinin bütününü sevk ve idare eden işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekili olmaması gerekir.Fesih bildirimi işveren tarafından yazılı şekilde yapılmalıdır.İşçinin savunması alınmadan, davranış veya verim gibi nedenlerle fesih yapılamaz.
